Przyszła do mnie wieczorem, gdy już miałem zamykać biuro i wyjść do baru na szklaneczkę whisky. Jej czarne włosy i czerwona szminka zwiastowały kłopoty, w które ochoczo wpadnę. Wiedziałem o tym. Zleciła mi odnalezienie jej zaginionego brata. Miałem podążyć jego tropem do zapomnianego przez Boga miasteczka portowego. Jeszcze nie wiedziałem, jaką grozę odkryję w tamtym okropnym miejscu…

Zew Cthulhu to niesamowita przygoda w głąb ludzkiego szaleństwa i prastarych mocy wykraczających poza ludzkie pojmowanie. Gracze chwalą sobie duszny charakter, napięcie i grozę czającą się dosłownie za każdym rogiem. Rozgrywka rozkłada środki ciężkości w zupełnie innych miejscach niż popularne gry fabularne, takie jak Dungeons and Dragons, przez co daje uczestnikom pożądaną nutkę świeżości.

Och, zainteresowany? Dobrze. Usiądź wygodnie przy moim biurku, kliencie, a ja pokażę Ci jakie mechaniki i przygody czekają Cię w dusznych miasteczkach Ameryki Północnej. Abyśmy nie mówili w abstrakcyjnej próżni, przyrównam rozgrywkę Zewu Cthulhu do popularnej i standardowej rozgrywki DnD, aby unaocznić Ci kluczowe różnice i inność gameplayu w świecie Lovecrafta.

Podstawy mechaniki – jak działa Zew Cthulhu?

Zew Cthulhu to gra fabularna oparta na systemie Basic Roleplaying (BRP), który różni się znacząco od mechaniki Dungeons & Dragons 5E. Podstawą rozgrywki są procentowe testy umiejętności – każda cecha postaci jest wyrażona jako liczba od 1 do 100, a sukces zależy od rzutu kością procentową (k100). Aby test zakończył się powodzeniem, wynik rzutu musi być równy lub niższy niż wartość odpowiedniej umiejętności.

Postacie graczy, zwane Badaczami Tajemnic, nie są potężnymi herosami jak w Lochach i Smokach. Zamiast tego są zwykłymi ludźmi, którzy muszą mierzyć się z nadnaturalnymi zagrożeniami, często będąc całkowicie nieprzygotowanymi do walki z siłami kosmicznej grozy. W mechanice gry kluczowe znaczenie mają nie tylko umiejętności, ale także Mechanika Poczytalności (Sanity), która odzwierciedla wpływ zetknięcia się z horrorem na psychikę postaci.

Tworzenie postaci – Badacze Tajemnic

Tworzenie postaci w Zewie Cthulhu różni się od kreacji bohaterów w D&D. Nie wybieramy klasy ani rasy, lecz ustalamy cechy na podstawie rzutów k6 i k10, które określają atrybuty takie jak Siła, Zręczność, Inteligencja czy Wykształcenie. Postacie rozwijają swoje umiejętności poprzez przeżywanie kluczowych wątków, progresji w fabule i sukcesy w testach, a nie poprzez zdobywanie punktów doświadczenia (XP) i awansowanie na kolejne poziomy.

Badacze mają zawody, które określają ich początkowe umiejętności i dostępne zasoby. Zawody mogą być różnorodne – od profesorów, detektywów, po dziennikarzy czy lekarzy. Każdy zawód przyznaje dodatkowe punkty do rozwinięcia określonych zdolności, co pomaga w kształtowaniu swojego badawczego awatara.

Tworzenie postaci w Zewie Cthulhu to niezwykle wciągający proces wejścia w świat potrzeby i kreacji gracza oraz losowości narodzenia postaci przez rzuty kośćmi, które określają atrybuty oraz umiejętności postaci. Pozwól, kliencie, że przedstawię Ci kroki z tego procesu:

1. Wybór konceptu postaci

Najpierw określamy, kim jest nasza postać – jakie ma pochodzenie, zawód, zainteresowania i cele. Badacze Tajemnic to zazwyczaj profesorowie, detektywi, lekarze, dziennikarze, żołnierze lub inni specjaliści.

2. Rzuty na cechy

Atrybuty postaci określamy na podstawie rzutów kośćmi:

• Siła (STR) – fizyczna siła postaci (3k6 × 5)
• Budowa (CON) – odporność i wytrzymałość (3k6 × 5)
• Zręczność (DEX) – refleks i koordynacja (3k6 × 5)
• Inteligencja (INT) – zdolność rozwiązywania problemów (2k6+6 × 5)
• Moc (POW) – siła woli i odporność psychiczną (3k6 × 5)
• Wygląd (APP) – prezencja i charyzma (3k6 × 5)
• Rozmiar (SIZ) – budowa ciała (2k6+6 × 5)
• Wykształcenie (EDU) – poziom wiedzy akademickiej (2k6+6 × 5)

Dodatkowo:

• Punkty Wytrzymałości (HP) = (CON + SIZ) ÷ 10
• Punkty Poczytalności (SAN) = POW × 5
• Punkty Magii (MP) = POW ÷ 5
• Limit Obciążenia = STR × 5

3. Wybór zawodu i umiejętności

Każda postać wybiera zawód, który determinuje jej początkowe umiejętności. Przykładowe zawody:

• Lekarz (Medycyna, Psychologia, Nauka itp.)
• Detektyw (Nasłuchiwanie, Tropienie, Perswazja, Walka wręcz)
• Dziennikarz (Korzystanie z Bibliotek, Przekonywanie, Unik, Sztuka/Pisanie)
• Profesor (Nauka, Biblioteka, Języki, Historia)
• Prawnik (Prawo, Przekonywanie, Psychologia, Księgowość)
• Antykwariusz (Korzystanie z Bibliotek, Historia, Języki Obce, Okultyzm)
• Artysta/Pisarz (Sztuka/Rzemiosło, Perswazja, Psychologia, Historia)
• Gangster (Zastraszanie, Broń palna, Skradanie się, Prawo ulicy)
• Żołnierz (Broń palna, Unik, Walka wręcz, Pierwsza Pomoc)
• Policjant (Prawo, Zastraszanie, Walka wręcz, Spostrzegawczość)
• Pilot (Pilotowanie, Nawigacja, Mechanika, Zręczne dłonie)
• Kapłan (Przekonywanie, Psychologia, Języki Obce, Okultyzm)
• Inżynier (Mechanika, Nauka, Rzemiosło, Korzystanie z Bibliotek)
• Naukowiec (Nauka, Korzystanie z Bibliotek, Psychologia, Języki Obce)
• Złodziej (Skradanie się, Otwieranie zamków, Zręczne dłonie, Prawo ulicy)
• Wędrowiec (Przetrwanie, Nawigacja, Spostrzegawczość, Broń palna)
• Okultysta (Okultyzm, Mitologia Cthulhu, Języki Obce, Perswazja)

Postać otrzymuje pulę punktów do rozdysponowania na umiejętności zawodowe (EDU × 4) oraz osobiste (INT × 2).

Oczywiście to tylko przykłady – Strażnik Tajemnic i gracze mogą wymyślić inne zawody, pasujące do ich postaci i klimatu kampanii.

4. Rozdanie Punktów Szczęścia

Punkty Szczęścia określamy przez rzut 3k6 × 5. Można ich używać do zmiany wyników testów.

5. Wybranie ekwipunku i relacji

Postacie otrzymują podstawowy ekwipunek oraz określają relacje z innymi postaciami. Może to być rodzina, mentorzy, rywale czy długi, które muszą spłacić.

6. Ostateczne dopracowanie

Postać otrzymuje swoją historię, słabe punkty i motywacje, które mogą wpływać na rozgrywkę. Jest to ważne dla budowania spójnej fabularnie postaci.

System testów – różnice względem D&D

Podczas gdy w D&D większość testów odbywa się poprzez rzut k20 i dodanie odpowiednich modyfikatorów, w Zewie Cthulhu gracze rzucają kością procentową (k100), porównując wynik do wartości danej umiejętności. Testy mogą mieć różne stopnie trudności:

• Normalny sukces – wynik rzutu jest równy lub niższy od wartości umiejętności.
• Trudny sukces – wynik jest równy lub niższy od połowy wartości umiejętności.
• Ekstremalny sukces – wynik jest równy lub niższy od jednej piątej wartości umiejętności.
• Porażka – wynik jest wyższy od wartości umiejętności.
• Krytyczna porażka – najczęściej rzut 100, oznaczający katastrofalne konsekwencje.

Ważnym aspektem są także Punkty Szczęścia, które pozwalają zmieniać wyniki testów w krytycznych sytuacjach, co daje graczom pewną kontrolę nad losem.

Walka i starcia – przetrwanie zamiast heroizmu

W przeciwieństwie do D&D, gdzie walka jest często kluczowym elementem rozgrywki, w Zewie Cthulhu bezpośrednia konfrontacja z przeciwnikami jest zazwyczaj pomysłem tragicznym! Bestie rodem z mitologii Lovecrafta są często niemożliwe do pokonania tradycyjnymi środkami – Badacze muszą uciekać, ukrywać się lub używać sprytu, by przetrwać. Starcia opierają się na testach umiejętności walki wręcz lub strzeleckiej, ale postacie są kruche, a broń palna śmiertelnie niebezpieczna dla wszystkich zaangażowanych.

System walki w Zewie Cthulhu uwzględnia mechanikę przeciwstawnych rzutów, co oznacza, że ataki i obrony często odbywają się w ramach rywalizacji pomiędzy postaciami a ich przeciwnikami. Istnieją także zasady dla walki psychicznej, gdzie postać może stracić punkty Poczytalności na skutek przerażających wizji i zdarzeń.

Poczytalność i szaleństwo – serce mechaniki

Jednym z najbardziej unikalnych aspektów Zewu Cthulhu jest Mechanika Poczytalności (SAN), która odzwierciedla stabilność psychiczną Badaczy Tajemnic. Postacie tracą Poczytalność, gdy są świadkami nadprzyrodzonych wydarzeń, natrafiają na przerażające istoty lub odkrywają niewygodne prawdy o wszechświecie. Kiedy poziom SAN spada zbyt nisko, postać może popaść w tymczasowe lub trwałe szaleństwo.

Mechanika ta sprawia, że gracze muszą uważać nie tylko na fizyczne zagrożenia, ale także na długofalowe skutki swojej działalności. Nawet jeśli postać przeżyje starcie z potworem, jej psychika może nie przetrwać konfrontacji z prawdą. Bo któż zachowałby zdrowy rozsądek po ujrzeniu horroru nie do opisania ludzką mową? Ja na pewno nie, kliencie.

Śledztwo i narracja – kluczowe elementy rozgrywki

Zamiast eksploracji lochów i walki z potworami, w Zewie Cthulhu kluczowe znaczenie mają zagadki i śledztwa. Badacze Tajemnic zbierają wskazówki, rozmawiają z NPC-ami, analizują tajemnicze artefakty i dokumenty. Narracja i budowanie atmosfery są ważniejsze niż liczby i statystyki.

Ach, jest jeszcze on – Strażnik Tajemnic. Mistrz Gry, odgrywa ogromną rolę w prowadzeniu scenariuszy – często inspiruje się literaturą grozy i stopniowo buduje napięcie, zamiast otwarcie rzucać na graczy potwory. Musi w małym paluszku mieć wiersze Edgara Poego, wiedzieć, kim był E.T.A. Hoffmann i recytować starożytne wersety Necromoniconu obudzony o trzeciej w nocy.

Ściągawka początkującego Badacza – kluczowe różnice wobec D&D

Ach, tyle się nagadałem, mój kliencie, a Tobie cała wiedza może ulotnić się w mgnieniu oka. Nie mogę do tego dopuścić. Dlatego przed zwilżeniem gardła dobrą whisky w Barze u Murphy’ego przygotowałem dla Ciebie małą ściągawkę. Oto kluczowe cechy systemu Zewu Cthulhu:

1. Mechanika procentowa zamiast rzutów k20.
2. Brak poziomów i klas – rozwój oparty na umiejętnościach.
3. Postacie są zwykłymi ludźmi, a nie herosami.
4. Walka jest rzadko korzystnym rozwiązaniem.
5. Mechanika Poczytalności wpływa na psychikę postaci.
6. Skupienie na narracji i śledztwie zamiast eksploracji lochów.

Zatopienie się w Zewie Cthulhu to zupełnie inne doświadczenie wykraczające poza magię oraz baśniowość Lochów i Smoków. To rozgrywka bardziej wymagająca pod względem fabularnym, w której gracze muszą myśleć jak prawdziwi detektywi, unikać walki i zmierzyć się z konsekwencjami własnych odkryć, często obrzydliwych i odrażających w swej istocie. Jeśli szukasz gry, która kładzie nacisk na horror, tajemnice i atmosferę grozy, Zew Cthulhu będzie dla Ciebie jak nowy dom. Lub też raczej opuszczona rezydencja okrutnego szlachcica w zapadłej portowej mieścinie, a o którym krążyły niegdyś pogłoski, że bratał się z diabłami!

Zainteresowany, kliencie? Jeśli tak, ale chciałbyś przed zanurzeniem się w oceaniczny obłęd, zobaczyć rozgrywkę “w praniu”, serdecznie polecam Ci obejrzenie sesji zagranej u Baniaka z Grupą Darwin. To solidna i zaskakująco wciągająca opowieść, która odsłoni wszelkie tajemnice Zewu Cthulhu. Tylko nie popadnij przy tym w szaleństwo!